Na co zwrócić uwagę kupując śpiwór

Nocowanie pod namiotem nie należy do moich ulubionych form wypoczynku. Jednak kiedy wybraliśmy się na tygodniowy wyjazd do Norwegii, musieliśmy skompletować ekwipunek do spania pod namiotem, bo hotele i apartamenty są tam zwyczajnie za drogie. Jak się okazało, na dobry sen pod namiotem wpływ ma wiele czynników i trzeba dokładnie wiedzieć, na co zwrócić uwagę kupując śpiwór.

Na co zwrócić uwagę kupując śpiwór?

Do Norwegii lecieliśmy latem, na początku lipca, kiedy jest tam najcieplej. Jednak nie jest to takie lato, jak u nas. Kiedy w Polsce było 30 stopni, my chodziliśmy w kurtkach, a nocą ubieraliśmy podwójną warstwę bielizny, żeby nie zmarznąć.

Wybierając sprzęt na taki wyjazd kierowaliśmy się wieloma aspektami. Ważne było miejsce podróży, temperatura, sposób nocowania, ilość i waga bagażu, bo lecieliśmy samolotem i nie mogliśmy przekroczyć wagi bagażu. Mniej więcej te wytyczne należy wziąć pod uwagę, wybierając śpiwór, znajdzie się też kilka innych, nad którymi warto się zastanowić.

Rodzaje śpiworów

Od wyboru miejsca, w które chcemy się udać, zależy wybór odpowiedniego śpiwora. Najczęściej przy opisie śpiworów używa się różnych określeń definiujących parametry i miejsce użytkowania. Wyróżniamy tu kilka rodzajów śpiworów:

• letni (dwusezonowy) / schroniskowy – taki śpiwór możemy wykorzystać podczas wyprawy letniej, kiedy nie potrzebujemy wymyślnych technologii i kilku warstw oraz elementów izolujących ciepło. Sprawdzą się tu śpiwory z ociepliną syntetyczną, jednowarstwowe, gdyż śpiwór używany latem nie może być zbyt gruby. Powinien być wygodny również w czasie upałów, a jednocześnie nie za cienki, żeby zapewniał odpowiednią izolację również w czasie chłodniejszych nocy. Śpiwory na lato są najczęściej wypełniane syntetyczną ociepliną, która wykazuje wysoką wytrzymałość na wilgoć, co doskonale sprawdza się w czasie letnich wyjazdów. Waga takiego śpiwora to ok. 0,6-1,4 kg, cena ok. 30 – 200 zł (syntetyczne). W tej kategorii każdy typ śpiwora posiadający temperaturę komfortową ok +5 st. C będzie odpowiedni. 
  
• trzysezonowy – ten śpiwór powinien mieć większe właściwości izolujące ciepło, zatem będzie to na pewno mumia, z kapturem, najlepiej również z kołnierzem termicznym i listwą ocieplającą. Idealny będzie model dwuwarstwowy. Taki śpiwór jest prawie uniwersalny. Można go użytkować pod namiotem, na kempingu lub w schroniskach od wczesnej wiosny do późnej jesieni. 
  Śpiwór trzysezonowy można uznać za śpiwór uniwersalny do turystyki pieszej i rowerowej. W polskich górach temperatura komfortu powinna wynosić ok +1, -5°C. Jest co prawda cięższy niż letni, ale zapewnia znacznie lepszy komfort cieplny przy niższych temperaturach. Podobnie jak w przypadku letnich, lżejsze okażą się śpiwory puchowe (ok 1,2 kg). Niska waga i wysoka jakość oczywiście wpłynie na wyższą cenę (od 200 do nawet 2000 zł). Śpiwory syntetyczne będą ważyć 1,2 do 2 kg (w zależności od jakości wypełnienia i materiałów) i kosztować od ok. 100 do 300 zł. Te, które są wypełnione lepszej jakości wypełnieniem. in. Polarguard, Primaloft, Thermolite będą kosztować powyżej 350 zł.
• zimowy (czterosezonowy) – śpiwór zimowy przeznaczony jest dla prawdziwych pasjonatów i pozwala komfortowo spać nawet w temperaturze – 15 st.C. Będzie idealny na zimowe eskapady, a także późną jesienią czy wczesną wiosną, jeśli celem naszej wyprawy będą wyższe partie gór lub rejony o chłodnym klimacie.
  Jeśli chodzi elementy izolujące ciepło to będzie to dobrze docieplony i dopasowany kaptur ze ściągaczem, kołnierz termiczny, gruba listwa termiczna. Śpiwór syntetyczny waży ok. 2 kg i kosztuje ok. 300-400 zł, ale można znaleźć również wiatro- i wodoszczelne za 900 zł.
  Waga wypełnienia śpiwora puchowego to ok. 400-600 g (waga całkowita ok. 1,2kg), cena ok. 650-1000 zł.
• ekspedycyjny – prawie wyłącznie są to śpiwory puchowe. Używają je polarnicy i himalaiści. Zapewniają komfort cieplny przy temperaturze zewnętrznej dochodzącej do -40°C.

Zakres temperatur

Temperatura to bardzo ważny parametr. Zanim kupimy śpiwór, musimy wiedzieć w jakich temperaturach będziemy w nim spać. Stąd inny śpiwór kupimy do spania w górach, a inny na zwykły wypad na kemping. W opisach śpiworów znajdziecie skale temperatur, w których sen będzie komfortowy. Najczęściej są podane tam 3 wartości: maksymalna (T. max), komfort (T. comf), graniczna (T. lim) i minimalna (T. min). Temperaturę śpiwora dobieramy tak, aby temperatura T-comf (dla kobiet) lub temperatura T-lim (dla przeciętnie odczuwających temperaturę mężczyzn) była porównywalna do temperatury, która jest odczuwalna w nocy.

Dokładny opis skali temperatur poniżej:

1. Górna granica komfortu (T max) – temperatura, w jakiej „standardowy mężczyzna” nie poci się, a nadmierna temperatura nie zakłóca jego snu.
2. Komfort (T comf) – temperatura, w jakiej człowiek znajduje się w równowadze termicznej i nie odczuwa zimna. Wartość ta odnosi się do „standardowej”, najedzonej kobiety, po średnim wysiłku. Tym parametrem powinny kierować się kobiety wybierając śpiwór.
3. Temperatura graniczna (T lim) – najniższa temperatura, w jakiej „standardowy mężczyzna” może spać komfortowo. Tym parametrem powinni kierować się mężczyźni wybierając śpiwór.
4. Temperatura ekstremalna (T min) – przekroczenie tej wartości powoduje ryzyko hipotermii i oznacza warunki, w których można przetrwać najwyżej sześć godzin (parametr oparty na odczuciach „przeciętnej kobiety”). Tą temperaturą nie powinniśmy się kierować przy zakupie śpiwora!!!

Wybierając konkretny śpiwór musimy więc wziąć wiele zmiennych pod uwagę:

• podłoże, na którym śpimy – wiadomo, że od skały więcej „ciągnie” bardziej niż od desek, a spłaszczony, na którym leżymy puch mniej izoluje;
• płeć i wiek – kobiety marzną szybciej, podobnie dzieci i osoby starsze;
• kwestię posiłku i zmęczenia – najedzeni i wypoczęci czujemy ciepło, a kiedy rozgrzani wejdziemy do śpiwora, odczujemy super komfort cieplny.

Wypełnienie

Kolejną ważną sprawą przy wyborze śpiwora jest jego wypełnienie. Na rynku są do wyboru dwie możliwości: wypełnienie puchowe i syntetyczne. Oczywiście każde ma swoje wady i zalety. Pokrótce można je opisać tak:

Wypełnienie puchowe:

Puch jest najlepszym izolatorem, ale dobrej jakości puch jest niestety drogi. Poza tym nie nadaje się do spania w miejscach, gdzie występuje ryzyko zamoczenia. Kiedy puch zamoknie, mocno spadają jego właściwości izolacyjne i niestety bardzo trudno jest go wysuszyć. Może to być duży problem na zimowych biwakach. Puch sprawdzi się w miejscach, gdzie jest zimno i sucho.

Kupując śpiwór z wypełnieniem puchowym, musimy zwrócić uwagę na:

• skąd pochodzi (lepszy jest gęsi niż kaczy),
• jaką ma sprężystość (750 CUI to już świetna wartość, ale 860 CUI, mający podobne właściwości izolacyjne, jest dodatkowo lżejszy),
• stosunek puchu do pierza – optymalnie, aby było to 90/10, ale na rynku można spotkać mieszanki 98/2. Pierza nie da się wyeliminować całkowicie, bo jest potrzebny do rozprężania puchu.

Wypełnienie syntetyczne

Podstawową zaletą syntetyku jest jego odporność na wilgoć. Jednak śpiwory syntetyczne są cięższe i większe. Poza tym od prania i przechowywania niszczą się włókna i spada izolacyjność. Są jednak śpiwory, które zachowują swoje właściwości nawet po 10 praniach – warto sprawdzić, czy producent chwali się tym na opakowaniu. Najbardziej popularnym wypełnieniem jest materiał syntetyczny Primaloft. Mamy oczywiście różne rodzaje tego syntetyku, ale lepsze właściwości mają ociepliny z włókien ciętych (są cieplejsze, bardziej odporne na kompresję i pranie, ze względu na konieczność przeszycia takich włókien, nie przesuwają się one wewnątrz śpiwora).

Kupując śpiwór z wypełnieniem syntetycznym powinniśmy zwrócić uwagę na:

• gramatura (określa się ją ilością gramów materiału Primaloft, na metr kwadratowy)
• rodzaj Primaloftu – w śpiworach najczęściej można spotkać wypełnienie w wersji podstawowej Black Series, ale i tu jest kilka możliwości do wyboru:

Black Insulation Eco – ekologiczna wersja ociepliny w 60% stworzona na bazie materiałów z recyklingu.
Black Insulation Hi-Loft – większa odporność na wilgoć i oddychalność.
Black Down Blend – ocieplina najbliższa naturalnemu puchowi w tej serii.

• sprężystość – dobrej jakości jest materiał o parametrach 600 CUI, ale jeśli miałby dorównać w tej kategorii puchowi, miałaby być dużo cięższy

Przechowywanie i użytkowanie

Zarówno śpiwory syntetyczne jak i puchowe najlepiej jest przechowywać w postaci rozłożonej w suchym i przewiewnym miejscu. Przydadzą się do tego specjalne worki dodawane przez niektórych producentów.

Przy praniu śpiworów należy ściśle trzymać się zaleceń producenta, tak aby służyły nam najdłużej i zachowały właściwości izolacyjne. Dużo łatwiej piorą się i wysychają śpiwory syntetyczne. Puchowe warto oddać do pralni. Należy pamiętać również o odpowiednich detergentach do prania puchu czy do materiałów wodoszczelnych. Pierzemy tylko wtedy, kiedy jest to konieczne.

Jeśli chodzi o składanie śpiworów, to można je zrolować i umieścić w pokrowcu, ale niektórzy zalecają swobodne upychanie. Unikniemy dzięki temu odkształceniu włókien w tych samych miejscach.

W śpiworze śpimy w bieliźnie termoaktywnej, a osoby, które marzną najbardziej mogą ubrać czapkę i skarpetki. Czasami przydają się również rękawiczki. Absolutnie nie śpimy w kurtkach i butach. Pamiętajmy, że spanie musi być komfortowe, a uwierające ubranie na pewno nam tego komfortu nie zapewni.

Rozmiar śpiwora

Śpiwór, aby miał najlepsze właściwości izolujące nie powinien być ani za duży, ani za mały. Jeśli w środku będzie za dużo miejsca, nie będzie nam wystarczająco ciepło. Podobnie, jeśli bardzo będziemy ściśnięci, to w przypadku śpiworów puchowych, gdzie puch musi być rozprężony, żeby izolował, też nie będzie nam komfortowo.

Tutaj przy wyborze powinniśmy się kierować kształtem. Mumia będzie nas lepiej izolować, bo bardziej imituje kształt ciała i dzięki temu niweluje puste przestrzenie, które trzeba ogrzać. Śpiwór prostokątny przyda się w mało wymagających warunkach, gdzie może pełnić po rozpięciu funkcję kołdry.

Dodatkowe udogodnienia

Śpiwory mają dodatkowo różne udogodnienia, które mogą okazać się bardzo praktyczne:

• moskitiera na twarz
• kieszonka na dokumenty lub wartościowe drobiazgi
• miejsce na podpisanie śpiwora
• klapa z zapięciem na rzep zapobiega przypadkowemu otwarciu zamka
• dwustronny zamek umożliwia łączenie dwóch śpiworów
• wewnętrzna klapka zapobiega utracie ciepła
• pętle wiszące do przechowywania i suszenia
• możliwość otwarcia i wentylacji dolnej części śpiwora
• Footbox w kształcie „płetwy rekina”
• trójwymiarowy, dopasowany kaptur regulowany gumką ze stoperem
• dodatkowy, duży worek z siatki do przechowywania śpiwora w domu
• antyalergiczność
• wiatroszczelność

Najważniejsza jakość

Na koniec zwrócę uwagę na jakość śpiworów. Najgorsze są śpiwory marketowe, których cena oscyluje poniżej 100 zł. Włókna nie posiadają warstwy silikonu lub jest ona bardzo cienka, przez co znika po praniu. Wypełnienie zbija się i powstają dziury, które nie chronią przed zimnem. Zatem jeśli planujecie wykorzystywać swoje śpiwory wielokrotnie i w wymagających warunkach, wybierzcie lepszą jakość.